Groene asbest wordt ook wel actinoliet, of straalsteen genoemd. De naam actinoliet stamt uit de Griekse Oudheid (aktinos = straal en lithos = steen). Het zijn allen mineralen op zichzelf gevormd in het stollingsgesteente. Het mineraal behoort tot de gevaarlijkste groep de “amfibolen”. Dit betekent dat de vezel van deze soort asbest een rechte vorm heeft. Van alle amfibolen is dit groene mineraal één van de meest voorkomenden. Actinoliet vormt zich altijd in stollingsgesteente (bijvoorbeeld magma dat afgekoeld is), of in metamorf (beweegbaar) gesteente. Dit groene mineraal heeft vooral veel kans om in gesteente te ontstaan dat een hoog calcium gehalte bevat en die contactmetamorfose ondergaan.
Actinoliet is een mineraal dat tot de amfiboolgroep behoort. Het is een groene variëteit van amfibool met een vezelachtige of zuilvormige kristalgroei. Actinoliet vormt zich als gevolg van de metamorfose van ijzerrijke gesteenten, zoals ijzerertsen en magnesiumrijke gesteenten zoals serpentiniet.
Groene kleur van het gesteente
De groene kleur van actinoliet is alleen zichtbaar als de asbest voorkomt in zijn natuurlijke vorm. Bij het verwerken van het groene asbest zal hij de groene kleur verliezen. Bij blootstelling of inademing van de groene vezels is en blijft het schadelijk voor de longen. Wel is groene asbest niet zo schadelijk als zijn tegenhanger blauwe asbest. Dit heeft vooral te maken met de concentratie. De concentratie van blauwe asbest is namelijk torenhoog. Dit is niet het geval bij asbest met een groene kleur. Vaak zitten de groene vezels in een veel lagere concentratie in materialen verwerkt. Daarnaast is het vaak zo dat groene vezels veel hechter gebonden is dan blauwe asbest. Ook dit zorgt ervoor dat asbestvezels van het type actinoliet minder schadelijk is voor mensen.
Vergelijking tussen groene asbest en blauw asbest
Actinoliet heeft soms een in de lengte splijtende, naald-achtige vezelstructuur, het is een van de zes soorten asbest, en wordt ook wel groene asbest genoemd. Deze kleur is echter alleen te zien in zijn natuurlijke vorm, niet meer na verwerking. De vezels van groene en blauwe asbest lijken op elkaar. Echter, de groene vezels hebben geen weerhaakjes aan zijn vezels zitten, wat bij blauwe asbest wel het geval is. Wel hebben zowel groene als blauwe asbestvezels een recht vorm, en splijten ze in de lengte. Hierdoor worden ze flinterdun, waardoor ze makkelijk in lucht blijven hangen en ingeademd kunnen worden. Een toepassing waar weleens actinoliet in zit is bijvoorbeeld kit.
Enkele belangrijke kenmerken en eigenschappen van actinoliet:
Kleur en uiterlijk: Actinoliet is typisch groen van kleur, variërend van lichte tot donkere tinten. Het kan transparant tot doorschijnend lijken, met een glasachtige tot zijdeachtige glans. De vezelachtige kristallen geven het vaak een “wolachtig” of “asbestachtig” uiterlijk.
- Kristalsysteem: Actinoliet kristalliseert in het monokliene kristalsysteem en vormt lange, prismatische kristallen met een dunne, langwerpige vorm.
- Hardheid en dichtheid: Actinoliet heeft een hardheid van 5,5 tot 6 op de schaal van Mohs, wat betekent dat het matig hard is. De dichtheid varieert van 3,0 tot 3,2 g/cm³.
- Splitsing en breuk: Actinoliet vertoont een goede splitsing in twee richtingen en vormt prismatische fragmenten. De breuk is ongelijk tot subconchoïdaal.
- Asbestvariëteiten: Bepaalde soorten actinoliet, bekend als asbest, hebben lange, flexibele vezels die bij inademing gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Asbestvezels worden geassocieerd met verschillende longziekten, waaronder mesothelioom. Het is belangrijk op te merken dat asbestmineralen met uiterste voorzichtigheid moeten worden behandeld vanwege hun gezondheidsrisico’s.
- Voorkomen: Actinoliet wordt vaak aangetroffen in metamorfe gesteenten, zoals leisteen en gneis, evenals in hydrothermale aderen. Het komt wereldwijd voor en wordt vaak geassocieerd met andere mineralen zoals kwarts, veldspaat en chloriet.
- Gebruik: Actinoliet zelf heeft niet veel commerciële toepassingen vanwege zijn vezelachtige aard. In het verleden werden echter sommige vormen van actinolietasbest gebruikt voor isolatie- en brandwerende materialen. Tegenwoordig is het gebruik van asbest in veel landen sterk gereguleerd of verboden vanwege gezondheidsproblemen.
Het is belangrijk om voorzichtig te zijn bij het omgaan met mineralen zoals actinoliet, vooral die geassocieerd met asbest. Als u actinoliet tegenkomt of de aanwezigheid van asbest vermoedt, kunt u het beste overleggen met professionals die de situatie kunnen beoordelen en er op de juiste manier mee om kunnen gaan.
Of er asbest werd gebruikt in jouw woning en welke type van asbest laat u door een gecertificeerde asbestdeskundige controleren.